آشنایی با همبندی و ارتینگ: بررسی مفهوم آنها
باندینگ یا همبندی، به منظور کاهش خطر شوک الکتریکی در افراد، یک استراتژی مهم در تاسیسات الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اغلب مشاهده می‌شود که لمس دو بخش فلزی که از هم جدا هستند، باعث بروز خطا در تاسیسات الکتریکی می‌شود. جاد باندینگ یا همبندی در مدارها باعث می‌شود که ولتاژ کاهش یابد و خطر شوک الکتریکی به حداقل برسد. این همبندی به دو نوع "اصلی" و "تکمیلی" تقسیم می‌شود.
هر کدام از انواع مختلف همبندی، با هدف جلوگیری از شوک الکتریکی، در شرایط مختلف استفاده می‌شوند. ضروری است که نوع همبندی متناسب با نیازهای مکان مورد نظر در ساختار برقی اجرا شود. بنابراین، انواع مختلف همبندی دارای ویژگی‌ها و کاربردهای متنوعی هستند و نمی‌توان از یکدیگر به جای هم استفاده کرد. متخصصان برق و انواع برقکار محلی باید این موارد را مدنظر قرار داده و بهترین نوع همبندی را بر اساس شرایط مکان مشخص کنند.
تفاوت بین ارتینگ، گراندینگ و باندینگ
علاوه بر اصطلاحاتی همچون باندینگ یا همبندی و ارتینگ، اصطلاح دیگری به نام گراندینگ نیز در تاسیسات برقی فراگیر است. برای بررسی مهم‌ترین تفاوت‌های این اصطلاحات، می‌توانیم بگوییم که ارتینگ و گراندینگ در یک سیستم برق اصلی نقش هادی را ایفا می‌کنند. این موضوع به این معناست که مسیر امپدانس کمتری را به زمین فراهم کرده و خطر ولتاژ خطرناک را کاهش می‌دهند. در این زمینه، اصطلاح ارتینگ بیشتر در اروپا و بریتانیا به کار گرفته می‌شود، در حالی که اصطلاح گراندینگ اغلب در آمریکای شمالی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اگر به شکل تخصصی‌تر به تفاوت این اصطلاحات پرداخته شود، باید بگوییم که همبندی شامل اتصال دو شی هادی الکتریکی است، می‌تواند شامل لوله، سیم یا حتی دو تجهیز باشد. دلیل اصلی استفاده از همبندی یا باندینگ، حفاظت افراد از ولتاژ خطرناک مدار الکتریکی است.
ارتینگ شامل اتصال جریانی است که در حالت عادی به هیچ وجه به زمین منتقل نمی‌شود و این اتصال به اتصال مرده معروف است. یکی از مثال‌های رایج این نوع اتصال، بدنه وسایل برقی است که خطر شوک الکتریکی هنگام لمس قطعات فلزی و الکترونیکی به حداقل ممکن می‌رسد.
گراندینگ برعکس ارتینگ، شامل اتصال جریانی است که در شرایط عادی به زمین منتقل می‌شود و به این اتصال، اتصال زنده گفته می‌شود. یکی از مثال‌های رایج این اصطلاح، ترانسفورماتور قدرت است. هدف اصلی گراندینگ حفاظت از تجهیزات و تاسیسات سیستم قدرت است که مسیر بازگشت فوق‌العاده موثری را در منبع برق فراهم می‌کند.
اهمیت همبندی اصلی در سازه‌ها
پس از معرفی و بررسی اصطلاحات فوق، لازم است به روش‌های رایج و مهم جلوگیری از برق‌گرفتگی افراد در اماکن مختلف، به ویژه در ساختمان، اشاره کنیم. یکی از روش‌های رایج و حیاتی در این زمینه "همبندی اصلی" یا "هم ولتاژ کردن" نام دارد.
در صورتی که بدنه هادی تجهیزات الکتریکی ساختمان، مثل لوله‌کشی یا اسکلت هادی ساختمان، با یک هادی که سطح مقطع بزرگ و مقاومت کم دارد اتصال برقرار کند (با وجود جریان زیاد) اختلاف پتانسیل زیادی حاصل نمی‌شود و در نتیجه به برق‌گرفتگی نخواهد انجامید. استفاده از همبندی اصلی و هم ولتاژ کردن این اتفاق را پیشگیری می‌کند. البته لازم به ذکر است که موثر بودن هم ولتاژی و همبندی کردن در یک ساختمان، به حجم و وسعت آن بستگی دارد.
در حالت کلی، ایجاد همبندی اصلی با هدف جلوگیری از ایجاد ولتاژ‌های بسیار خطرناک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این همبندی در مکان‌هایی اجرا می‌شود که احتمال لمس وسایل الکتریکی توسط افراد وجود دارد. در هنگام اجرای همبندی اصلی، نباید هرگز نقش زمین را فراموش کرد، زیرا برای موثر بودن همبندی، لازم است که پتانسیل زمین به پتانسیل اجزای همبندی نزدیک باشد.
(این مقاله را نیز مطالعه کنید: بررسی کاربرد چاه ارت در ساختمان ها)
چرا بهتر است از همبندی و ارتینگ در تاسیسات برق استفاده کنیم؟
در دنیای امروز، تعداد زیادی از افراد به دلیل برق گرفتگی شدید جان خود را از دست می‌دهند. افزایش این آمار ناگوار، باعث شده تا متخصصان برق از روش‌های همبندی و ارتینگ در تاسیسات برقی استفاده کنند. این روش‌ها باعث می‌شوند که ولتاژ‌های خطرناک در مدارهای الکترونیکی کنترل شده و خطر برق گرفتگی و شوک الکتریکی در افراد به حداقل برسد.
استفاده از همبندی، ارتینگ و گراندینگ نقش بسیار مهمی در ایمنی تاسیسات برقی ایفا می‌کند. این روش‌ها باید به شیوه استاندارد و توسط متخصصان برق در تاسیسات برقی اجرا شوند تا هیچ خطری برای افراد دیگر به وجود نیاید.
اهمیت حیاتی این روش‌ها در جلوگیری از حوادث برق گرفتگی و حفاظت از سلامت افراد و تجهیزات الکتریکی آشکار است. با توجه به پیچیدگی تاسیسات برقی امروزی، اجرای صحیح و استاندارد همبندی و ارتینگ توسط متخصصان با تجربه از اهمیت بسزایی برخوردار است. این اقدامات، برقراری اتصالات مناسب و موثر با زمین را فراهم کرده و در نهایت به افراد و تجهیزات امکان استفاده ایمن از تاسیسات برقی را می‌دهند.
نکات مهمی که در رابطه با اهمیت همبندی و ارتینگ باید در نظر داشت
همبندی و هم ولتاژ کننده‌ها ابزارهای حیاتی در جلوگیری از خطر برق گرفتگی و مدیریت ولتاژ‌های بالا در تاسیسات برقی می‌باشند. این عملیات باید به وسیله کارشناسان برق و متخصصان مرتبط انجام شود تا همبندی به بهترین نحو اجرا گردد. از جمله انواع رایج هم ولتاژ کننده و همبندی اصلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
الف) یکی از کاربردهای رایج همبندی در سیستم‌های تهویه می‌باشد. این سیستم‌ها باعث ایجاد ارتباط مطلوبی بین اجزای الکتریکی و زمین می‌شوند. همچنین، سیستم خنک کننده و لوله کشی، لوله‌کشی فلزی، هادی حفاظتی و اجزاء فلزی در سازه‌ها نیز از همبندی بهره می‌برند.
ب) استفاده از همبندی در ساختمان‌هایی که از سیستم TN-S استفاده می‌کنند، یکی از روش‌های معمول و کارآمد می‌باشد. هر یک از این همبندی‌ها بر اساس یک الگو و پلتفرم خاص در محل مورد نظر پیاده‌سازی می‌شود و انتظار می‌رود تا با اجرای استاندارد، به نتایج قابل قبولی در کاهش خطرات شوک الکتریکی و ولتاژ‌های خطرناک منجر شود.
اهمیت اجرای صحیح این همبندی‌ها بی‌انکار است؛ زیرا اگر پیاده‌سازی به درستی انجام نشود، ممکن است خطرات شوک الکتریکی و ولتاژ‌های بالا افزایش یابند. بنابراین، نیاز به اجرای دقیق و استاندارد این روش‌ها به منظور ایمنی بیشتر در تاسیسات برقی حائز اهمیت فراوان است.
مزایای وجود همبند و ارتینگ در سازه‌ها
اگر همبندی بدون اتصال زمین انجام شود، این سیستم حفاظت کمتری در برابر جریان‌های سرگردان دارد و تنها در برابر الکتریسته ساکن حفاظت انجام می‌دهد. برای دفع جریان‌های اتصالی و سرگردان، حتما باید یک مسیر در خاک وجود داشته باشد. همچنین، همبندی در فاصله‌هایی نظیر فونداسیون نیز اهمیت دارد.
زمان قطع اتصالی نیز بسیار حائز اهمیت است، به گونه‌ای که زمان تشخیص و قطع اتصالی برای تجهیزات سیار ۰.۴ ثانیه و برای تجهیزات ثابت ۵ ثانیه است. همبندی در زمینه‌های متنوعی تأثیر گذار است:
1- مطمئن ترین روش جلوگیری از برق گرفتگی ناشی از تماس غیرمستقیم به کمک هم ولتاژ کردن نقاط در دسترس.-
2- کاهش خطر آتش‌سوزی ناشی از برق.
3- حفاظت از آسیب دیدن تجهیزات الکترونیکی، مخابراتی و اتوماسیون.
4- کاهش مقاومت سیستم زمین ساختمان و افزایش سرعت عملکرد وسایل حفاظتی در کاهش اثرات الکتریسیته ساکن (FSD).
5- کمک به بهبود سازگاری الکترومغناطیسی (EMC) که موجب کاهش تداخل امواج الکترومغناطیسی (EMI) می‌شود.
6- ایجاد مسیرهای متعدد موازی برای هدایت جریان‌های صاعقه به سمت زمین و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از آن بر روی تجهیزات الکتریکی و افراد.
7- رفع نگرانی‌های ناشی از عدم اطمینان به عملکرد وسایل حفاظتی با همبندی اضافی.
8- ایمن‌سازی به وسیله همبندی اضافی در ساختمان‌هایی که مقاومت کف سیستم زمین بیش از حد مجاز بوده و امکان کاهش آن نیست.
9- جلوگیری از آسیب‌های ناشی از صاعقه بر روی تجهیزات الکتریکی و افراد.
10- کاهش امپدانس شبکه زمین ساختمان.
11- در صورتی که مقاومت کل شیکه زمین (PEN) بیشتر از ۲ اهم باشد و به سادگی امکان کاهش آن نباشد، از همبندی اضافی برای سالم‌ماندن عایق‌بندی کابل‌ها استفاده شود.
12- ایجاد یک حوزه هم ولتاژ در حجم کل ساختمان که بزرگی این حوزه هم ولتاژ بستگی به وسعت ساختمان دارد.
همبندی با افزایش ایمنی و عملکرد بهینه سیستم‌های برقی در تاسیسات مختلف، نقش حیاتی در حفاظت از افراد و تجهیزات الکتریکی ایفا می‌کند. انتخاب و اجرای صحیح این فرآیند باعث کاهش خطرات و حفظ سلامت سیستم‌های برقی می‌شود. اگر نیاز به خرید بهترین و باکیفیت ترین تجهیزات برق دارید، بارق به عنوان مرجع آگهی ها و نیازمندی های بازار برق، بهترین انتخاب برای بررسی است. تمام برقکاران عزیز و افرادی که به عنوان مجری برق و الکتریکی معرفی می‌شوند، به راحتی می‌توانند با کیفیت ترین محصولات را از این طریق خریداری کنند.
سخن پایانی
همبندی و ارتینگ در سازه‌ها نقش بسیار حیاتی در حفظ ایمنی و کارایی سیستم‌های برقی ایفا می‌کنند. همبندی، با اتصال بهینه تجهیزات و لوازم بی برق، خطرات برق گرفتگی و شوک الکتریکی را به حداقل می‌رساند. این فرآیند باعث کاهش مقاومت سیستم زمین می‌شود و اثرات الکتریسیته ساکن را کاهش می‌دهد. ارتینگ نیز با ایجاد مسیر به سمت زمین، جلوی ایجاد ولتاژ‌های خطرناک را می‌گیرد و از بروز حوادث جدی جلوگیری می‌کند. به طور کلی، همبندی و ارتینگ به ایمنی افراد، تجهیزات الکتریکی و سازه‌ها کمک می‌کنند و اهمیت آنها در سازه‌سازی بسیار بالا است.
