بارق - چرا الکتروموتور تکفاز و سه فاز داغ می‌شود؟ راهنمای تشخیص و رفع مشکل

انواع موتورهای تکفاز

موتورهای آسنکرون:

موتورهای آسنکرون با برق متناوب کار خود را پیش میبرند و از دو قسمت روتور و استاتور ساخته شده اند. با روشن شدن موتور سیم پیچ درون شیار های استاتور یک میدان مغناطیسی دوار بوجود می آورند که این میدان بر روتور که قسمت گردنده موتور و دارای محور انتقال حرکت است نیز اثر گذاشته و در آن خاصیت مغناطیسی به وجود می‌آید. با بوجود آمدن قطب های مغناطیسی هم نام و غیر هم نام عمل جذب و دفع انجام و باعث حرکت چرخشی روتور می شود.

برای راه اندازی موتورها از حالت سکون روش های مختلفی وجود دارد:

الف) آسنکرون با راه انداز غیر خازنی است:

در این موتور به غیر از سیم پیچ های اصلی یک سری سیم پیچ کمکی نیز قرار میگیرد که میدان مغناطیسی دیگری با فاصله زمانی با میدان مغناطیسی اصلی به وجود می‌آید که باعث چرخش پر قدرت تر موتور می شود. پس از این که سرعت موتور به 75 درصد سرعت اسمی برسد کلاج که تحت تاثیر نیروی گریز از مرکز کار خود را انجام می‌دهد به عنوان یک کلید عمل کرده و سیم پیچ کمکی از مدار خارج میشود. الکتروموتور کولر آبی نمونه ایی از اینگونه موتورهای آسنکرون با راه انداز کلاجی است.

ب) آسنکرون با راه انداز خازن موقت (با علامت مخصوص CSM):

این موتورها دارای علامت اختصاری CSM و دارای یک خازن الکترولیتی با ظرفیت حدود 200 الی 500 میکرو فاراد بوده که با سیم پیچ کمکی بطور سری بسته شده و هر دوی آنها با سیم پیچ اصلی موازی با یکدیگر بسته می‌شوند. خازن و سیم پیچ کمکی یک اختلاف فاز و دو میدان مغناطیسی بوجود می آورند که عامل چرخش موتور است. در این موتور نیز کلید گریز از مرکز(کلاج) سیم پیچ کمکی را از مدار خارج میکند.

ج) آسنکرون با راه انداز خازن موقت و خازن دائم (با علامت مخصوص TCM):

در این موتورها از دوخازن استفاده شده و هنگام راه اندازی و رسیدن موتور به سرعت اسمی یکی از خازن ها توسط کلید گریز از مرکز از مدار خارج شده و خازن دیگر در حالتی که با سیم پیچ کمکی سری می باشد در مدار به حالت ثابت باقی می ماند.

د) آسنکرون با راه انداز خازن دائم (با علامت مخصوص PSCM):

در این موتورها که دارای قدرت کمتری نسبت به موتورهای قبل است از یک خازن که با سیم پیچ کمکی سری بسته میشود استفاده شده و کلید گریز از مرکز را ندارد بنابر این خازن به همراه سیم پیچ کمکی همیشه در مدار باقی می‌ماند.

چگونه سیم پیچی های کمکی را تشخیص دهیم:

1. سیم پیچ های اصلی در زیر شیار ها و سیم پیچ کمکی در رو قرار گرفته اند.

2. سطح مقطع سیم های کمکی همیشه از سیم های اصلی کمتر بوده است. باید بدانید که سیم پیچ کمکی نسبت به سیم پیچ اصلی مقاوت بیشتری را دارا است و خازن ها به وسیله پیچ های کمکی سری میشوند.

عیب یابی موتور تک فاز: (تماس با متخصصان)

1- موتور پس از مدتی کار کردن کاملا خاموش می شود و پس از مدتی دوباره شروع به کار می‌کند علتش چیست؟

اگر موتور ها مجهز به سنسورهای ترموگارد یا ترموستات (Thermostat) یا سوئیچ اورلود (Overload Switch) یا ترمیستور PTC باشند ممکن است که مشکلات زیر را داشته باشند.

2- اگر موتور روشن نشود و جریان هم از آن عبور نکند:

جایی از مدار قطع شده است. با مولتی متر تمام مدار شامل پریز، دوشاخه، سیم های رابط، کلیدها واتصالات در تخته کلم موتور را بررسی وعیب مربوطه را بر طرف کنید.

3- موتور تازه نصب و اصلا روشن نشده و جریانی از مدار عبور نکرده است:

برق قطع یا فیوز سوخته است حتما دقت کنید که مشکلات را درست تشخیص دهید تا بعدا دچار دردسر نشوید. ابتدا علت سوختن فیوز که مربوط به اتصالی می باشد را بررسی نموده پس از آن فیوز را تعویض کنید.

4- موتور نیم سوز شده است:

در هر کدام از سیم پیچ های کمکی و اصلی می تواند اتصال حلقه و یا اتصال کلاف به کلاف رخ داده باشد بنابراین مسیر جریان الکتریکی کوتاه شده در نتیجه میدان مغناطیسی مناسب برای گردش بوجود نمی آید و باعث داغ شدن موتور خواهد شد. لازم به ذکر است موتورهایی که نیم سوز هستند جریان بیشتری را نسبت به موتورهای جدید دریافت می‌کنند. برای رفع عیب در صورتی که محل اتصالی مشخص باشد و بتوان به نحوی آن را عایق کرد اقدام کنید در غیر این صورت موتور باید دوباره سیم پیچی شود.

5- موتور پس از روشن شدن خیلی زود داغ و برق را قطع می‌کند:

بار روی موتور زیاد است. هر موتوری دارای توان مکانیکی مشخص است در صورتی که بیش از توان مربوطه از موتور نیرویی خواسته شود جریان بیشتری از سیم ها عبور می کند که با سطح مقطع و تعداد دور آن ها همخوانی ندارد و باعث ایجاد گرما در موتور میشود. برای رفع عیب باید بار موتور را کم نموده و از کار مداوم آن خود داری کنید.

6- موتور پس از روشن شدن خیلی زود داغ می شود و زیر بار خواب میرود:

عمل نکردن کلید گریز از مرکز میتواند دلیل این اتفاق باشد. علاوه بر جریان دریافتی توسط سیم پیچ اصلی ،سیم پیچ کمکی نیز چون از مدار خارج نمی شود جریان دریافت میکند. برای اطمینان از صحت عمل کرد کلید گریز از مرکز باید به صدای کنتاکت آن در حالت دور گرفتن موتور و همچنین از دور افتادن آن گوش کنید و در نهایت برای رفع عیب باید کلید سرویس یا عوض شود.

7- با روشن کردن موتور صدای زیادی شنیده می شود ولی به گردش نمی‌ افتد:

علت خرابی کلید گریز از مرکز است .درصورتی که کنتاکت های کلید در حالتی که موتور خاموش بوده وصل نشده باشند هنگام استارت سیم پیچ راه انداز در مدار قرار نگرفته و طبیعتا موتور دیگر گردش نمیکند. برای رفع عیب کلید را با مولتی متر امتحان و در صورت معیوب بودن تعویض کنید.

8- سوختگی کامل موتور

برای شناسایی سوختگی میتوان از مولتی متر استفاده کرد و در صورتی که بین سرهای سیم پیچ و بدنه اتصال برقرار باشد سیم پیچ سوخته و عایق آن از بین رفته است و همچنین بوی سوختگی سیم پیچ کاملا مشخص است.

موتورهای سه فاز

موتورهای سه فاز سهم زیادی از فعالیت در صنعت را به خود اختصاص داده اند. پس از راه اندازی و بهره برداری از الکتروموتورها، هر علتی می تواند باعث ایجاد اختلال در عملکرد موتور ها شود بنابراین برای داشتن بیشترین بهره وری، باید عیب های موتور ها را شناخت و در سریع ترین زمان ممکن مشکل را برطرف کرد.

نحوه سربندی موتور سه فاز به دو حالت ستاره و مثلث میباشد: (تماس با متخصصان)

سربندی مثلث

سربندی ستاره

عیب یابی موتورهای سه فاز: (تماس با متخصصان)

1- اگر موتور روشن نشود و جریان هم از آن عبور نکرد:

جایی از مدار قطع شده است. با مولتی متر تمام مدار شامل پریز ، دوشاخه ، سیم های رابط ، کلیدها واتصالات در تخته کلم موتور را بررسی وعیب مربوطه را بر طرف کنید.

2- موتور تازه نصب و اصلا روشن نشده و جریانی از مدار عبور نکرده است:

3- موتور هنگام راه اندازی لرزش دارد و شروع به چرخش نمیکند:

الف) علت دو فاز شدن موتور میباشد: در چنین شرایطی مسیر سیمشکی، فیوز و کنتاکتور را بررسی کنید و از صحت سالم بودن تمام موارد اطمینان حاصل کنید زیرا ممکن است در یکی از قطعات پلاتین مربوطه خراب شده باشد.

ب) سیم پیچ موتور آسیب دیده است: جهت تست سیم پیچ موتور سه فاز باید سربندی تخته کلم را روی حالت ستاره قرار بدهید تا تست آن آسان شود و سپس اهم را روی کیلو اهم قرار میدهیم و تست مقاومت را انجام می دهیم و در خروجی سه کلاف میبایست مقاومت شان در یک رنج قرار داشته باشد همچنین هر سه پیچ تخته کلم را به بدنه نیز متصل کرده و مقاومتی نباید نشان دهد. وقتی که در اهم متر مقاومتی نمایش داده نشد عبارت OL روی نمایشگر نمایش داده میشود و نشان میدهد که سیم پیچ و بدنه به هم اتصال پیدا نکرده اند.

4- موتور پس از روشن شدن و چرخش خیلی زود داغ و برق را قطع می‌کند:

مکانیزم عملکرد الکتروموتور ها را بدانید شاید برایتان جالب باشد

جزء ثابت الکتروموتورها استاتور نامیده می‌شود. هسته استاتور از آلومینیوم یا آهن ساخته شده و سیم پیچ های استاتور را در شیارهای خود قرار میدهد و با اعمال جریان به سیم پیچ های استاتور، میدانی مغناطیسی تولید میشود.

روتور که جزء چرخان موتور بوده، با قرار گرفتن در میدان مغناطیسی جریان القایی را در سیم پیچ های خود دریافت میکند. این جریان، میدانی ثانویه مخالف با جریان اولیه استاتور تولید می کند. تفاوت این دو میدان عامل چرخش روتور و شفت میباشد.

بین استاتور و روتور باید فاصله وجود داشته باشد و در پیرامون روتور یکنواخت باشد. در واقع این فاصله هوایی با قرار گرفتن روتور در مرکز استاتور ایجاد میشود.

نویز مغناطیسی در الکتروموتورها

همانطور که اشاره کردیم، دو قسمت اصلی موتور (روتور و استاتور) معمولا از جنس آهن است بین روتور به عنوان یک قسمت آهنی و استاتور به عنوان قسمت مگنت نیرویی جاذبه وجود دارد. برای اینکه شفت و روتور دقیقا در مرکز استاتور قرار بگیرند، دو بلبرینگ در ابتدا و انتهای شفت تعبیه شده است که در هوزینگ بلبرینگ در درپوش ها قرار گرفته اند. هر عاملی که با تاثیر بر هوزینگ بلبرینگ باعث جذب روتور به استاتور شده و فاصله یکنواخت هوایی اطراف روتور را بر هم بزند، عامل ایجاد نویز مغناطیسی است.

چه عواملی باعث ایجاد نویز مغناطیسی شده است؟

عدم گریس کاری به موقع بلبرینگ ها و نفوذ آب و گرد و غبار مهم ترین عوامل ایجاد کننده آن است. این دو عامل در طول زمان باعث جام کردن بلبرینگ ها شده و بلبرینگ و روتور با هم در هوزینگ بلبرینگ چرخیده و اصطلاحا باعث گشاد شدن هوزینگ آن می شوند. این تغییر در هوزینگ بلبرینگ تعادل و تقارن فاصله روتور و استاتور را بر هم زده و نویز مغناطیسی را ایجاد می‌ کند در نتیجه ی وجود نویز مغناطیسی، موتور در زمان کار، صدایی آزار دهنده می‌دهد.

اگر شما به خوبی نحوه ی عیب یابی موتور تک فاز و سه فاز نمی‌دانید میتوانید از کسانی که در این کار سر رشته دارند کمک بگیرید تا آنها مشکل شما را در سریع ترین زمان شناسایی کرده و مشکل موتور شما را حل می‌کنند(برای پیدا کردن متخصص کلیک کنید). بارق با داشتن متخصصان خبره میتواند شما را در این راستا همراهی کنند تا در سریع ترین زمان ممکن مشکل موتور شما حل شود .

ممنون از این که تا انتهای مقاله با ما همراه بودید اگر مشکل یا سوالی در مورد عیب یابی موتور تکفاز یا سه فاز داشتید هم اکنون می توانید به بارق مراجعه کرده و با جستجوی عبارت موتور الکتریکی، فروشندگان و متخصصین مربوط به این حوزه را پیدا کنید و با آنها ارتباط بگیرید. اگر هم فروشنده یا متخصص موتور های الکتریکی هستید، می توانید در بارق، محصول و تخصص خود را به صورت رایگان تبلیغ کنید.